Rola wątroby

Anatomia wątroby

Wątroba jest największym gruczołem należącym do układu pokarmowego w organizmie człowieka. Położona jest pod prawym łukiem żebrowym, pod przeponą, dzięki temu jest chroniona przed wszelkimi urazami i pokryta jest otrzewną. Z dołu i z góry graniczy z żołądkiem i jelitami. U dorosłego mężczyzny jej waga może wynosić od 1500 – 1700 g, u kobiety 1300 ‑ 1500 g. Wątroba jest organem bardzo dobrze ukrwionym, dlatego ma taki brunatny kolor. Cała jest otoczona błoną łącznotkankową zwaną torebką wątroby. Zbudowana jest z czterech płatów: prawego, lewego, czworobocznego i ogoniastego. Do wątroby prowadzi bardzo dobrze rozwinięty system krwionośny składający się z tętnicy wątrobowej i żyły wrotnej, której rola jest bardzo ważna. Doprowadza do wątroby krew z jelit, żołądka, trzustki, śledziony i pęcherzyka żółciowego. Jest to więc droga, którą wędrują wszelkie substancje wchłonięte przez jelita oraz substancje hormonalne. Rola tętnicy jest równie ważna, ponieważ to za jej pośrednictwem płynie bogata w tlen krew.

Główne funkcje wątroby

Wątrobie można przypisać cztery główne funkcje. Pierwszą z nich jest funkcja filtracyjna dla związków wchłoniętych z przewodu pokarmowego do krwi i dla związków uwolnionych do krwi w innych układach i narządach. Kolejne dwie funkcje powiązane są z wydzielaniem, jedną z nich jest funkcja zewnątrzwydzielnicza charakteryzująca się powstawaniem żółci i jej wydzielaniem do dwunastnicy, a kolejną funkcja wewnątrzwydzielnicza polegająca na wydzielaniu do krwi i chłonki ich składników. Ostatnia funkcja związana jest z magazynowaniem związków niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Głównym funkcjom wątroby przyporządkowany jest szereg mniejszych zadań:

• neutralizacja toksyn takich jak alkohol i inne używki,
• zamiana aminokwasów w tłuszcze,
• przekształcanie toksycznego amoniaku w mocznik,
• termoregulacja ciała,
• wytwarzanie i magazynowanie enzymów, np. heparyny,
• produkcja żółci i wydzielanie jej do przewodów żółciowych,
• metabolizm węglowodanów,
• synteza cholesterolu i lipoprotein,
• konwersja karotenu do witaminy A,
• regulacja stężenia hormonów (np. aldosteron, adrenalina, estrogen, insulina),
• magazynowanie rozpuszczalnych w tłuszczach witamin,
• wytwarzanie białek osocza i czynników krzepnięcia krwi (zaburzenia krzepnięcia krwi są często związane z niewydolnością wątroby).

Poza tym wątroba człowieka przechowuje w organizmie substancje mogące być kolejny raz wykorzystane, a zbędne wydala oraz buforuje poziom glukozy we krwi.

Objawy świadczące o obecności kamieni w wątrobie i woreczku żółciowym

Niektóre z objawów świadczących o obecności kamieni żółciowych w wątrobie i woreczku żółciowym:
brak apetytu, zachcianki żywieniowe, zaburzenia trawienne, biegunka, zatwardzenie, stolec koloru gliny, przepuklina, wzdęcia, hemoroidy, tępy ból po prawej stronie brzucha, trudności z oddychaniem, marskość wątroby, zapalenie wątroby, większość infekcji, wysoki cholesterol, zapalenie trzustki, choroba serca, zaburzenia pracy mózgu, wrzody dwunastnicy, nudności i wymioty, tetryczna lub złośliwa osobowość , depresja, impotencja, brak równowagi hormonalnej, zaburzenia menstruacji i menopauzalne, problemy ze wzrokiem, schorzenia skórne, plamy wątrobowe, bóle głowy i migreny, żółknięcie oczu i skóry, choroby stawów otyłość, przewlekłe zmęczenie i wiele innych.

Przyczyny kamicy żółciowej

Głównymi przyczynami powstawania kamieni żółciowych są:

• spożywanie pokarmów obfitujących w cholesterol,
• niedobór wody w organizmie,
• zaburzenia motoryczne oraz zaburzenia opróżniania dróg żółciowych z jednoczesnymi zaburzeniami równowagi ilościowej składników żółci,
• nieprawidłowości w budowie woreczka żółciowego.

Istnieje również szereg czynników sprzyjających pojawieniu się kamieni żółciowych, do których należą:

• wiek – kamienie żółciowe rzadko ulegają samoistnemu rozpuszczeniu, przez co złogi powiększają się wraz z upływem czasu, ponadto z wiekiem wzrasta wydzielanie cholesterolu do żółci, a jednocześnie zmniejsza się wytwarzanie kwasów żółciowych, które chronią przed tworzeniem się złogów cholesterolowych,
• płeć – wśród kobiet zachorowalność jest mniej więcej 2-3 razy większa niż wśród mężczyzn., prawdopodobnie ma to związek z większą ilością wydzielanego do żółci cholesterolu oraz z mniejszym wytwarzaniem kwasów żółciowych przez wątrobę,
• masa ciała – u osób otyłych zwiększone jest wydzielanie cholesterolu do żółci, zwiększona jest także aktywność enzymu, który odpowiada za biosyntezę cholesterolu w wątrobie.

Wśród innych czynników sprzyjających wystąpieniu kamicy żółciowej wymienić można:

• ciąża,
• przyjmowanie doustnych środków antykoncepcyjnych,
• leczenie przy pomocy estrogenów,
• współistniejące schorzenia metaboliczne,
• szybka utrata masy ciała.

W zapobieganiu kamicy żółciowej duże znaczenie mają:

• odpowiednie spożywanie posiłków – zaleca się 4-5 posiłków dziennie, spożywanych powoli i spokojnie, korzystne jest jedzenie małych porcji lecz częściej,
• żywność lekkostrawna, bogata w błonnik,
• świeże pokarmy – należy unikać długiego przechowywania żywności w lodówce oraz wielokrotnego zamrażania i rozmrażania mięsa, co pozwoli na uniknięcie infekcji przewodu pokarmowego,
• dbanie o higienę jamy ustnej oraz prawidłowy stan zębów.

Zwalczanie czynników ryzyka kamicy żółciowej odgrywa bardzo znaczącą rolę w zapobieganiu chorobie i w unikaniu jej nawrotów. U osób po cholecystektomii odpowiednia dieta może przeciwdziałać powstawaniu kamieni żółciowych w przewodach żółciowych.
Poza tym dobre wyniki może dawać płukanie wątroby i woreczka żółciowego. Jest to metoda mało inwazyjna i bezbolesna, a pozwala na usunięcie kamieni żółciowych.